Hoe Zeeuwse ouderen met dementie zelfredzaam blijven

“We proberen mensen echt een dagje uit te geven, als ze bij ons komen”, zegt een stralende Flory van Eck – van Doorn (51), eigenares van zorgboerderij Landleven in Kortgene (Zeeland). “We hebben hier zoveel moois om te delen: de ruimte, het uitzicht, de mogelijkheden. Daar wil ik iedereen van laten meegenieten.” Haar zorgboerderij is 4 dagen per week geopend voor dagbesteding. Ondanks dat de zorg complex kan zijn, staat de ziekte dementie nooit op de voorgrond. “Het gaat ons om wat mensen nog wel kunnen en dat is écht heel veel.”

Aandacht en liefde

De warme sfeer in zorgboerderij Landleven omarmt je zodra je binnenstapt. Een plaatje uit een interieurmagazine: hoge plafonds, een groot kookeiland, zachtgroene muren, lange houten tafels en overal verse bloemen. Wat ooit landbouwschuren waren voor de opslag van aardappelen en uien, is nu een smaakvolle lounge met gezellige hoekjes en veel beweegruimte. “Ik wil mensen een thuisgevoel geven”, zegt Flory, die veel aandacht en liefde steekt in de styling.

Dagprogramma

Alles lijkt een beetje vanzelf te gaan op Landleven, waar elke dag zo’n 35 deelnemers naar de dagbesteding komen. Maar wie goed kijkt, ziet een team dat feilloos op elkaar is ingespeeld. De gediplomeerde medewerkers begeleiden kleine groepjes ouderen, die keuvelend in de weer zijn. Samen met vrijwilligers plukken ze sla uit de moestuin, snipperen paprika’s, maken een schilderij of schroeven een oude machine uit elkaar. In de werkplaats worden zelfs kruiwagens en vogelkastjes gemaakt voor de jaarlijkse fair. Samen wordt een verse maaltijd bereid die daarna smakelijk wordt opgegeten. En na het middagdutje zijn er weer groepjes actief die gaan lezen, psalmen zingen, Rummikuppen of een stukje wandelen naar de tuin of de koeienstal. Om 15.30 uur is het alweer voorbij, dan staat de taxi klaar en worden de mensen door het team uitgezwaaid.

Goede begeleiding

Dik Mol (82) komt elke vrijdag naar de dagbesteding, samen met zijn vrouw Nel (77). Sociaal contact vindt hij belangrijk, want thuis is zijn wereld zo klein geworden. Hij is een echte sfeermaker in de groep. “Ik ben vertegenwoordiger geweest, kwam overal in Zuid-Nederland. Gezellig babbelen, daar hou ik van.” Hij vertelt over de ziekte die hen beiden trof: “Mijn vrouw en ik proberen elkaar te steunen, maar het valt niet mee. We krijgen steeds meer klachten, gaan tegen dingen opzien.” Landleven vindt hij een fijne plek met goede begeleiding. “Hij laat een schilderij zien dat hij die ochtend heeft gemaakt. “Het is nog niet af hoor!” ‘s Zomers plukt hij graag bloemen in de pluktuin, met zijn vrouw. “Ja, het is hier mooi. Op Landleven heb je even geen zorgen.”

Zorgmethodiek van Böhm

Het is niet niks wat deze mensen meemaken, zegt Flory. “Dementie is echt een rouwproces. In deze fase weten mensen nog zo goed wat er aan de hand is en dat ze thuis weg moeten. Hun kinderen of partner maken zich zorgen, ze zien iemand steeds passiever worden en op hen gaan leunen.” Ze vertelt hoe ze met haar team probeert om mensen weer plezier en eigen regie terug te geven. “We zijn opgeleid in de Böhm-methodiek voor belevingsgerichte zorg. Dat is een hele mooie methode die ons veel handvatten heeft gegeven. Je leert goed aan te sluiten bij de psychobiografie en gewoonten van elke deelnemer. We zien mensen weer opbloeien als ze hier zijn, omdat we er gericht op kunnen inspelen.”

Meebewegen

Ze vertelt dat het een misvatting is dat mensen door de dementie niets meer kunnen. “Er wordt ze vaak van alles uit handen genomen, vanwege de veiligheid. Maar dat idee moet je loslaten, zegt professor Böhm. Iemand die zijn hele leven heeft getimmerd, kan nog steeds prima met een hamer overweg. Ja, we zien zelfs dat mensen hier nog nieuwe vaardigheden aanleren. Dat kan, omdat we de tijd nemen en activiteiten klein maken. Zo kan iedereen zich nuttig en waardevol voelen.” Ze noemt als voorbeeld het kweken van plantjes. “De een stopt grond in een potje, een ander de zaadjes en de volgende giet er water bij. Met eten bereiden gaat het net zo. We maken ook veel tijd voor gesprekjes over wat mensen bezighoudt. Zoals de man die de watersnoodramp meemaakte en niet kan slapen in januari. Dan is een 1-op-1 gesprekje zó belangrijk. Het belangrijkste inzicht dat Böhm ons gaf: verdiep je in hun wereld, want andersom lukt het niet meer. Door mee te bewegen, gaat alles makkelijker. Wanneer mensen zich ergens thuisvoelen, verdwijnt de onrust en ook de behoefte om weg te lopen.”